Luke 1

Reti Tiroma Non Luke

1Enau Luke, na uli reti nike isam tamlohi tavera Theophilus. Tamlohi matuvana la vaihitea vara la uli na sorasora mata sava mo masese isar̃a mo tikeli nake, 2sohen la sorasora atu r̃a lavia isan la haratu enira la hitea na matara, ale enira la volitusi mata reti non God mo tapulo na tapulona. 3Ale matana, enau sohena, mo tataholo vara a uli na hinau tari sei la masese na tapulona mo sinai nake isam tamlohi tavera r̃uhur̃uhu Theophilus, matan enau sohena na usuri mamahuni la hinau sei mo tapulo na tapulona, 4matan vara o pa er̃i levosahi mamahunia vara la hinau sei la lo vujangiho hinira moiso la varar̃uhu.

Angelo Gabriel Mo Pala

5Na rani non Herod supe non Judea, pr̃is matea hijana Zechariah enia mo tai na vao pr̃is non Abijah, ale narouna sohena, enia mahapin Aaron, hijana Elizabeth. 6Ale la tupra rua sei maurira la tataholo mo r̃uhu na nahon God. La lo oloolo mamahu na nona retileu peresi na leu tari, ale tea i sopo er̃i tuvaira hin te hinau. 7Pani mo sopo te natura matan Elizabeth mo aroaro, ale la vajiaha moiso.

8Na rani matea, hinau matea mo masese isana hin rani atu mo lo voko peresi na nona vao pr̃is na Temple non God. 9Vao pr̃is atu la vir̃onia usuri na nora posposi mata vir̃oni sohen la lo vaia tarea vara i unu na Temple non Moli vara i suli na hasori ea. 10Ale rani tataholo mata suli na hasori mo mai, vao tavera mata lotu la lo pulutahi mata usiusi na jingoima.

11Zechariah mo lo toho atu, ale angelo non Moli matea mo pala isana, mo turu na matua votavota mata suli na hasori. 12Zechariah mara mo hite angelo atu mo hutua, ale matahu tavera mo sohonia. 13Pani angelo atu mo verea isana mara, “Zechariah, o sopo matahu! Nom usiusi God mo rongoa moiso, ale naroum Elizabeth i pa vasusui na natum lamane matea, ale o pa tau na hijana vara John. 14Ale i pa vaiho o avulahi, o avulahi tavera jea, ale tamlohi matuvana sohena, la pa avulahi na nona rani vora, 15matan God i pa silea na vavahinau matea mo aulu jea. I pa sopo inu na waen teni te wai r̃ilangi tinapua hin te rani, ale Tanume Tapu i pa mar̃ivisia i tapulo na lolo pangen tinana. 16Ale enia i pa posi na natun Israel matuvana la mele mai isan Moli nora God. 17Ale enia i pa vano tiroma hin Moli hin suiha atu Tanumen God mo silea isan pr̃ovet Elijah, matan vara i posi na r̃omr̃omi nona tama vara la r̃omr̃omi na natura, ale la haratu la sopo oloolo hin God la usuri na posposi nona tamlohi tataholo, matan vara i vai na vao tamlohi matea la tatamahu matan Moli.” ^a

18Ale Zechariah mo verea isan angelo atu mara, “Avei, sohena sava natu a pa er̃i levosahia vara i pa sohen ko lo verea? Matan enau na vajiaha moiso, ale taunin narouku mo jeu na rani mata nona tatape moiso.”

19Ale angelo atu mo r̃aramia mara, “Enau Gabriel, haratu sei mo lo turu na nahon God, ale God mo r̃uleau vara a sinai isam vara a vereho hin retir̃uhu nike. 20Ale nakerihi, o pa mengo, o sopo er̃i vere te reti vavano i tikeli rani atu i masese matan ko sopo rasu na noku reti, sei la pa masese na ranira tataholo.”

21Ale vao tamlohi la lo saovi Zechariah na jingoima, ale la lo r̃omr̃omia vara mo pa lo toma na lolo Temple. 22Ale mara mo malue, mo sopo er̃i retireti isara, ale la hitevosahia vara God mo vujangia na hinau matea na lolo Temple, ale mo lo vai na matamata nakonako isara, ale mo sopo er̃i retireti.

23Ale nona rani mata vavahinau mo isoiso, ale mo mele mule. 24Hitahun la rani atu, narouna Elizabeth mo tau natuna, ale mo luhu mata vitu mo lima mara, 25“Moli mo r̃omr̃uhu isaku, mo lavi nar̃ihi na noku mahanuhanu mata aroaro na tamlohi.”

Retisohai Matan Iesu

26Elizabeth mo epe puhoni mata vitu mo limarave moiso, ale God mo r̃ule pa angelo atu, Gabriel vara i sivo Nazareth, vanua matea hin Galilee, 27mo sivo isana har̃ai maevo matea hijana Mary. La tauhoroa moiso vara i pa lahi vano isana tamlohi matea hijana Joseph, enia mahapin Supe David matea. 28Gabriel mo pala isana mara, “Ranir̃uhu isam, engko har̃ai matea God mo r̃omr̃uhu isam mo tavera jea! Moli mo lo toho peresiho.” 29Pani Mary, r̃omina mo tuturahi hajavua hin retireti atu, ale mo vaihitea vara i levosahi na r̃aramin retioloolo atu. 30Ale angelo atu mo verea isana mara, “O sopo matahu! Mary, matan na masalon God mo opoia vara i r̃uhu isam. 31Ale mo tapulo nake, o pa tau natum, ale o pa tape na lamane matea, ale o pa tau na hijana vara Iesu. 32Enia i pa tamlohi aulu jea, ale la pa tovia Natun God, sei mo aulu jea. Ale Moli God i pa silea na suiha nona supe non tamana Supe David. 33Enia i pa tauri na suiha vara i aulu na vaon Israel tui tui, ale i pa sopo te isoiso rani mata nona tauri na suiha.”

34Mary mo usia isan angelo atu mara, “Hinau atu i pa mai sohena sava, matan enau har̃ai maevo matea?”

35Angelo atu mo r̃aramia mara, “Tanume Tapu i pa mai hiniho, ale suihan God Aulu jea i pa hohoviho; ale matana, natirihi sei i pa vora i pa tapu, la pa tovia — Natun God. 36Ale ko levosahia vara tahisam Elizabeth na nona vajiaha enia sohena, mo tau natuna lamane matea, ale vitu akerihi enia nona halimarave vitu isana har̃ai matea la verea vara enia har̃ai aroaro matea! 37Matan mo sopo te hinau hatea i r̃ilangi jea vara God i sopo er̃i vaia.”

38Ale Mary mara, “Varar̃uhu enau har̃ai slev non God purongo. Na opoia vara hinau atu i mai isaku sohena ko verea.” Ale angelo atu mo mele malue mo vano.

Mary Mo Rohi Elizabeth

39Hitahun rani atu, Mary mo vele sahe na jara vutivuti, mo sivo vila na taon matea na lolon jara matan Judea. 40Mo unu na iman Zechariah, ale mo vere na retioloolo isan Elizabeth. 41Ale Elizabeth mara mo rongo na retioloolo non Mary, pipi atu na lolona mo hisu, ale Tanume Tapu mo mar̃ivisi Elizabeth, 42mo verea aulu mara, “Avulahi tavera jea isam mo jeu na har̃ai tinapua. God mo ler̃uhu hin natirihi sei mo lo toho na lolom. 43Ale enau hare vara tinan noku Moli i er̃i mai vara i rohiau? 44Matan, vahatea purongo atu sei nara na rongo na nom retioloolo, pipi nike, na loloku mo hisu na avulahi. 45Avulahi tavera isam matan ko rasu Moli vara i pa vai na sava mo verea isam!”

Vete Hasohaso Non Mary

46Ale Mary mo verea mara,

“Na r̃omiku na hasohaso
God mo tavera jea,
47ale mauriku mo avulahi tavera hin God noku Jujuri,
48matan mo kilau mai isaku
nona har̃ai volitusi atano,
ale mo tapulo nake,
mahapi tari la pa verea vara avulahi tavera mo mai isaku,
49matan haratu sei mo r̃ilangi jea mo vai na hinau tavera isaku,
ale hijana mo tapu.
50Ale nona r̃omopoia
mo vano isana mahapi tari, isan la haratu sei la lo sile na oloolo tavera isana.
51Enia mo vujangi na nona suiha,
mo leputi jalajalai la haratu la mangisi na mapura.
52Mo lavi nar̃ihi la haratu
la lo tauri na suiha nona supe, ale mo tahe la haratu r̃omira la atano la sahe aulu.
53Mo sohoni la haratu
la marohati na hina r̃uhu,
pani mo r̃ule nar̃ihi la haratu la tavtav la vano lekoleko.
54Mo tueni nona volitusi Israel, usuri na nona retitauhi mata nona r̃omopoia hinira,
55matan mo retitauhi
vara i pa r̃omopoi isan Abraham peresi na taniana na rani tui tui.”
56Mary mo lo toho atu isan Elizabeth mata vitu mo tolu, moiso mo pa mele mule vano na jarana.

John Tamlohi Paptijo Mo Vora

57Ale vitu non Elizabeth mo asi vara i lavlavi, ale mo vasusui na nona pipi lamane matea. 58Ale tavtavuina peresi na tahisana la rongoa vara Moli mo r̃omr̃uhu tavera jea isana, ale la avulahi peresia. 59Ale na halimaravtolu rani la mai vara la vai na nona tair̃alihi. Tatuara la lo opoia vara la tau na hijana vara Zechariah vara i lavi na hijan tamana, 60pani tinana mo verea mara, “Mo vono, enia hijana John.”

61Ale la verea isan Elizabeth lara, “Mo sopo te tavtavuim hijana i sohen haratu!” 62Ale la vai na matamata hai isan tamana na limara vara sava hija natu, enia mo opoia vara i silea isana. 63Ale Zechariah mo usia vara la lavi te hinau mata uliuli hinia i mai isana, ale la mar̃urahi tavera matan mo ulia mara, “Hijana enia John.” 64Ale vahatea purongo memena mo mele materi, ale mo retireti mo hasohaso God.

65Tahisara tari la hutura, ale la matahu, ale sorasora atu mo r̃alihi vevuhi na jara tari na jara vutivuti Judea. 66Ale tamlohi tari sei la rongora la sopo levosahia vara natirihi atu i pa sava tamlohi pavuho natu matan liman Moli mo lo toho hinia.

Tanumen God Mo Mar̃ivisi Zechariah

67Ale tamana, Zechariah, Tanume Tapu mo mar̃ivisia, ale mo retimangovi mara,

68“Hasohaso tavera isan Moli God matan Israel,
matan nake mo rohi na nona tamlohi vara i jurira,
69God mo siler̃a na Tamlohi Jujuri matea mo suiha tavera mo tai na iman nona volitusi supe David,
70sohena nona pr̃ovet tapu tuai la verea
71lara vara i pa jurir̃a isana nor̃a meresahi, ale na liman la haratu sei la r̃ohu hinir̃a.
72Mo mar̃ivisi na nona retitauhi tapu sei vara i pa r̃omi na nomam pua,
73retitauhi atu mo silea
isan tamar̃a Abraham vara i pa vaia,
74ale vara i jurir̃a isana nor̃a meresahi, ale i pa tuenir̃a vara r̃a volitusi isana i sopo te matahu isar̃a,
75na mauri tapu mo tataholo na nahona mata nor̃a rani tari.
76Ale engko natuku, la pa toviho pr̃ovet non haratu mo aulu jea; matan engko o pa vano tiroma hin Moli,
mata vai mamahuni na malelena,
77o pa vere na tamlohi sohena sava God i pa jurira matan i pa r̃omi na nora hehe.
78matan nor̃a God enia God
mata r̃omi na tamlohi na nona r̃omr̃uhu,
matan mai non nona Jujuri mo sohena alo mo vele aulu mo sinai isar̃a na tuka,
79vara i mera isan la haratu
la lo toho na r̃or̃oha,
ale na liman mateia,
matan vara i tiromar̃a
na malele mata tamata.”

John Tamlohi Paptijo Mo Ulua

80Ale pa natirihi atu mo ulua, ale Tanume Tapu na maurina mo suiha, ale mo lo toho na tano koru mo tikeli na rani mata nona pala na naho tamlohin Israel.